تسمه تایم

تعویض تسمه تایم یا تسمه تایمینگ در انواع خودروها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ زیرا این تسمه نقش حیاتی در هماهنگی زمانبندی باز و بسته شدن سوپاپ‌ها دارد و عملکرد بهینه موتور را تضمین می‌کند. تعویض منظم تسمه تایم، بهره‌وری سوخت و کیفیت عملکرد موتور را افزایش داده و از وقوع خرابی‌های جدی در موتور جلوگیری می‌کند. زمان تعویض تسمه تایم به نوع خودرو، شرایط رانندگی و توصیه‌های تولیدکننده بستگی دارد. علائم نیاز به تعویض تسمه تایم شامل صداهای ناهنجار و لرزش‌های موتور است. بهره‌گیری از توصیه‌های تعویض تسمه تایم و پیشگیری منظم، عمر و عملکرد بهینه موتور را تضمین می‌کند و هزینه‌های نگهداری را کاهش می‌دهد.در این مقاله به بررسی اجمالی از زمان تعویض تسمه تایم و عوامل مرتبط با آن پرداخته‌ایم.

زمان تعویض تسمه تایم

زمان تعویض تسمه تایم برای هر خودرو متفاوت است و به عوامل مختلفی از جمله نوع موتور، نوع تسمه، میزان استفاده و شرایط رانندگی بستگی دارد. به طور کلی، تسمه تایم باید به طور دوره‌ای تعویض شود و معمولاً میزان تعویض از 60 هزار تا 70 هزار کیلومتر در اکثر خودروها متغیر است.

تسمه تایم یا تسمه تایمینگ چیست؟

تسمه تایم یا تسمه تایمینگ یا تسمه زمان بندی یکی از قطعات حیاتی در خودروها است که نقش اساسی در عملکرد آن­ها دارد و با قرار گرفتن روی پولی‌های میل‌لنگ و میل‌سوپاپ، این دوبخش موتور ماشین را به یکدیگر متصل می‌کند. علاوه بر اتصال، تسمه تایم به تنظیم زمان‌بندی باز و بسته شدن میل‌سوپاپ‌ها نیز می‌پردازد. در واقع با هر دور چرخش میل‌لنگ، میل‌سوپاپ یک دور می‌چرخد که معنای آن این است که تعداد دورهای میل‌سوپاپ نیم دور کمتر از میل‌ لنگ است.

طرز کار تسمه تایم در خودرو

تسمه تایم نقشی بسیارمهمی در عملکرد موتور خودرو ایفا می‌کند. این تسمه با اجزای مختلف موتور تعامل برقرار کرده و همگامی و هماهنگی حرکت آن­ها را تنظیم می‌کند. چرخه کارکردی پیشرانه احتراق داخلی چهار زمانه شامل چهار مرحله اصلی است.

• مرحله مکش: پیستون به پایین سیلندر حرکت کرده و سوپاپ هوا باز می‌شود تا مخلوط سوخت و هوا وارد سیلندر شود.
• مرحله تراکم: سوپاپ هوا بسته شده و مخلوط فشرده می‌شود.
• مرحله قدرت: شمع جرقه می‌زند و مخلوط منفجر شده، پیستون را به پایین می‌راند و سوپاپ دود باز می‌شود.
• مرحله تخلیه: دود از سوپاپ دود خارج شده و پیستون به بالا می‌آید.

تسمه تایمنگ وظیفه زمان‌ بندی باز و بسته شدن سوپاپ‌ها را در این چهار مرحله برعهده دارد. حرکت میل‌لنگ از طریق تسمه تایم به میل‌ بادامک یا میل‌سوپاپ منتقل می‌شود و میل‌سوپاپ نیز سوپاپ‌ها را بالا و پایین می‌کند. تسمه تایم دارای دندانه‌های خاصی است که با دندانه‌های پولی‌ها هماهنگ شده و از لغزش جلوگیری می‌کنند. نصب نادرست تسمه تایم باعث اختلال در کارکرد پیشرانه می‌شود و بهتر است تعویض تسمه تایم را به مکانیک حرفه‌ای خودرو انجام داد؛ همچنین هماهنگی بین میل‌لنگ و میل‌بادامک به ‌وسیله تسمه تایم انجام می‌شود، به‌طوری‌که به ‌ازای هر دو دور چرخش میل‌لنگ، میل‌بادامک یک دور می‌چرخد.

عواملی که سبب کاهش عمر تسمه تایم خودرو می‌شوند

تسمه تایم خودرو با گذشت زمان فرسوده و پاره می‌شود، این وضعیت نیازمند تعویض فوری است. به همین دلیل نگهداری و تعویض تسمه تایم اهمیت ویژه‌ای دارد. در صورت پاره شدن تسمه تایمینگ، خسارات جدی به خودرو ایجاد می‌شود. عواملی که می‌توانند منجر به خرابی و پارگی تسمه تایم خودرو شوند عبارتند از:

1. ریختن مایعات مختلف در اطراف تسمه تایم که می‌تواند باعث استهلاک و خوردگی تسمه شود.
2. خرابی بلبرینگ هرزگردها که موجب چرخش نامطلوب تسمه و در نهایت کشیده شدن و پارگی آن می‌شود.
3. عدم تنظیم صحیح هرزگردها که می‌تواند باعث کشیده شدن، ساییدگی، ترک خوردن و پارگی تسمه تایم گردد.
4. رانندگی با دور موتور بالا که تیک‌آف‌های مکرر یا رانندگی با دور موتور بالا باعث کاهش عمر مفید تسمه تایم می‌شود.
5. تغییرات شدید دمایی که می‌تواند باعث پوسیدگی و خرابی تسمه شود. اکثر تسمه‌ها می‌توانند دمای 34 تا 80 درجه سانتی‌گراد را تحمل کنند.
6. عدم استفاده از دنده مناسب در سربالایی‌ها که باعث ایجاد فشار زیاد به سوپاپ‌ها و اختلال در چرخش میل بادامک و آسیب به تسمه تایم می‌شود.

نشانه‌های پاره شدن تسمه تایم خودرو

نشانه‌های خرابی تسمه تایم یا تسمه تایمینگ خودرو عبارتند از:

1. نشت روغن از کاور تسمه تایم: نشت روغن ممکن است ناشی از خرابی تسمه تایم یا مشکلات در نصب واشر سرسیلندر یا کاور تسمه تایم باشد.
2. افت دور موتور یا لغزش بیش از حد: خرابی یا پاره شدن تسمه تایم باعث ایستادن خودرو یا لغزش زیاد آن می‌شود. همچنین دور موتور نیز ممکن است افت کند.
3. مشکل در استارت زدن و حرکت خودرو: تسمه تایم خراب می‌تواند باعث عدم هماهنگی در باز و بسته شدن سوپاپ‌ها شود که منجر به نارسایی موتور و کاهش قدرت خودرو می‌شود.
4. چراغ چشمک زن موتور: این چراغ نمایانگر مشکلی در داخل موتور است و می‌تواند به خرابی تسمه تایم اشاره داشته باشد. کد‌های خطا می‌توانند توسط تکنسین‌های متخصص تشخیص داده شوند.
5. صداهای غیرمعمول در محفظه موتور: شنیدن صداهای تیک تیک یا صداهای ناشناخته از محفظه موتور ممکن است به خرابی تسمه تایم اشاره داشته باشد؛ ولی باید دقت کنید که نیاز به چک کردن سطح روغن هم دارید.

این نشانه‌ها می‌توانند به خرابی یا پارگی تسمه تایم اشاره کنند؛ بنابراین در صورت مشاهده این موارد بهتر است به بررسی و تعویض تسمه تایم بپردازید.

همچنین ببینید: تسمه انتقال نیرو

عواملی که باعث افزایش طول عمر تسمه تایم می‌شوند

عوامل تأثیرگذار بر عمر و دوام تسمه تاینگ یا تسمه تایم به شرح زیر است:

1. انتخاب دقیق پولی: انتخاب پولی مناسب و تنظیم آن با توجه به ضخامت و ارتفاع تسمه‌ها می‌تواند در بهبود عملکرد و دوام تسمه‌ها تأثیرگذار باشد.
2. اتصالات در طول سیستم: تعویض تسمه‌ها به همراه بازدید و روغن‌کاری اتصالات مرتبط با آنها، به کاهش فشار و سایش در نقاط تماس کمک می‌کند.
3. ذخیره‌کردن، بسته‌بندی و حمل و نقل: تسمه‌ها باید در شرایط مناسب ذخیره‌سازی و حمل و نقل شوند. محافظت از تسمه‌ها در برابر حرارت، نور خورشید و مواد شیمیایی می‌تواند به افزایش دوام آنها کمک کند.
4. میزان کشش و تنش در سیستم: تسمه‌ها بر اساس ابعاد و جنس خود برای میزان کشش و اصطکاک مشخصی طراحی می‌شوند. انتخاب تسمه‌های مناسب و اجتناب از استفاده از تسمه‌های ضعیف، باعث افزایش عمر آنها خواهد شد.
5. تعداد تسمه‌ها در سیستم: تعداد تسمه‌های مصرفی در سیستم نقش مهمی در عمر تسمه دارد. افزایش تعداد تسمه‌ها منجر به کاهش فشار و سایش بین تسمه و پولی می‌شود. همچنین در صورت خرابی یکی از تسمه‌ها، سیستم از کار نمی‌افتد.

علائم هشدار دهنده برای تعویض تسمه تایم

برای اینکه بتوانید تشخیص دهید که آیا تسمه تایمنگ نیاز به تعمیر دارد یا خیر باید به علامت‌های زیر اهمیت دهید:

ایجادسرو صدا در موتور خودرو

تسمه‌های تایم از طریق قرقره‌هایی که میل بادامک و میل لنگ را حرکت می‌دهندکار می‌کنند. اگر تسمه فرسوده شود، ممکن است دندانه‌ها به صورت ناصاف و نامنظم کار کنند و باعث ایجاد صداهای غیرمعمولی در موتور شوند.

خارج شدن دودغلیظ پس از روشن کردن موتور خودرو

تسمه فرسوده می‌تواند منجر به سایش و کشش اضافی شود و باعث آسیب به کاتالیزور شود. اگر در هنگام استارت زدن موتور، صدای کلیک شنیده شود و دود سیاه از لوله اگزوز خارج گردد، به این معنا است که تسمه تایم نیاز به  تعویضدارد.

مشکل در شروع و راه اندازی موتور اتومبیل

تسمه فرسوده می‌تواند سرعت راه‌اندازی موتور را کاهش داده و باعث مشکل در شروع خودرو شود. در این شرایط، تسمه ممکن است در میل بادامک بلغزد و باعث اختلال در  باز و بسته شدن سیلندرها شود.

ظاهر تسمه تایم خودرو

ظاهر تسمه تایم می‌تواند نشان‌دهنده وضعیت آن باشد. در صورت مشاهده ترک‌های کوچک یا جدا شدن قطعات کوچک از تسمه باید برای تعویض آن اقدام نمایید. اگر این ترک‌ها بزرگتر شوند، رشته‌های داخلی آن دیده می‌شوند.

کشش کمتر و لغزش تسمه

کشش کمتر تسمه و لغزش آن می‌تواند نشانه فرسودگی پیشرفته باشد. این مشکل ممکن است باعث لیز خوردن تسمه یا حتی شکستن آن در حین فعالیت موتور شود و مشکلات جدی‌تری برای موتور به وجود بیاورد.

اجرت تعویض تسمه تایم 1402

اجرت تعویض تسمه تایم در سال 1402 بسته به عوامل مختلفی از جمله نوع خودرو، مدل خودرو، سال ساخت خودرو و مکانیک مورد نظر متفاوت است. به طور کلی، هزینه تعویض تسمه تایم در حدود 200 تا 500 هزار تومان است.

در جدول زیر، اجرت تعویض تسمه تایم برای برخی از خودروهای پرطرفدار در سال 1402 آورده شده است:

عوامل موثر بر اجرت تعویض تسمه تایم

• نوع خودرو: برخی از خودروها به دلیل پیچیدگی بیشتر، هزینه تعویض تسمه تایم بالاتری دارند.
• مدل خودرو: برخی از مدل های خودرو به دلیل استفاده از قطعات با کیفیت بالاتر، هزینه تعویض تسمه تایم بالاتری دارند.
• سال ساخت خودرو: خودروهای قدیمی تر معمولاً به دلیل فرسودگی بیشتر، هزینه تعویض تسمه تایم بالاتری دارند.
• مکانیک مورد نظر: برخی از مکانیک ها هزینه بالاتری برای تعویض تسمه تایم دریافت می کنند.

عواقب عدم تعویض به موقع تسمه تایم

تسمه تایم نقش مهمی در عملکرد وسیله نقلیه دارد و هر گونه مشکل در آن می‌تواند عواقب جدی به همراه داشته باشد. مشکلات ناشی از عدم تعویض به موقع تسمه تایم شامل موارد زیر می­ شود:

• صدا و لرزش موتور: فرسودگی تسمه تایم می‌تواند باعث ایجاد صداها و لرزش‌های غیرعادی در موتور شود.
• آسیب به سر سیلندر: عدم تعویض به موقع تسمه تایم می‌تواندمنجر به آسیب‌رسانی به سر سیلندر موتور شود.
• افزایش مصرف سوخت: تسمه تایم فرسوده می‌تواند باعث افزایش مصرف سوخت و افزایش هزینه‌های سوخت شود.
• خرابی کامل موتور: عدم هماهنگی در حرکت اجزای موتور می‌تواند به خرابی کامل و آسیب‌های جدی موتور منجر شود.
• خاموشی ناگهانی موتور: تسمه تایمنگ ضعیف ممکن است در حین کارکرد موتور پاره شده و باعث خاموشی ناگهانی آن شود.
• شکستگی یا انحراف اجزای موتور: تسمه تایم فرسوده می‌تواند باعث شکستن یا انحراف سوپاپ‌ها، پیستون‌ها و میل لنگ شود.
• استارت نخوردن و عدم روشن شدن خودرو: کاهش کشش تسمه تایم می‌تواند باعث عدم استارت خودرو یا عدم روشن شدن آن شود.
• کاهش قدرت موتور: تسمه تایمنگ خودرو نقش مهمی در تولید قدرت موتور دارد و عدم تعویض به موقع می‌تواند منجر به کاهش عملکرد آن شود.

بنابراین تعویض به موقع تسمه تایمنگ خودرو برای حفظ سلامت و کارایی موتور و وسیله نقلیه بسیار اهمیت دارد.

همچنین ببینید: تسمه پی وی سی

عمر مفید تسمه تایم چه قدر است؟

دانستن زمان مناسب برای تعویض تسمه تایم می‌تواند جلوی خسارت‌های جدی را بگیرد. در خودروهای مختلف، زمان تعویض تسمه تایم ممکن است متفاوت باشد؛ اما به طور متوسط، تعویض تسمه تایم خودرو بهتر است پس هر 60 تا 70 هزار کیلومتر انجام شود.

همچنین باید به این نکته توجه داشت که تسمه تایم تاریخ انقضا دارد و پس از 4 تا 5 سال باید تعویض شود؛ بنابراین اگر تسمه تایم خودروی شما مدت زمان طولانی‌تری استفاده شده، بهتر است آن را تعویض کنید.

تفاوت تسمه تایم و زنجیر تایم

در موتورهای برخی خودروها به جای تسمه، از زنجیر تایم استفاده می‌شود. این دو روش هر کدام مزایا و معایب خود را دارند. زنجیر تایم در مقایسه با تسمه تایم، عمر طولانی‌تری دارد و به‌عبارتی عمر آن معمولاً با عمر پیشرانه موتور برابر است. از سوی دیگر، تسمه تایم با توجه به خاصیت لاستیکی خود، محدودیت زمانی برای تعویض دارد. یکی از مزیت‌های برجسته تسمه تایم نسبت به زنجیر تایم، عدم تولید صدا در حین عملکرد آن است. زنجیر تایم به دلیل ساختار آهنی، صدای بیشتری ایجاد می‌کند و نیازمند هزینه و زمان بیشتری برای تعمیرات است. اکثر خودروهای تولید داخلی، به جز پیکان و پیکان وانت که از زنجیر تایم استفاده می‌کنند، از تسمه تایم بهره می‌برند. این تسمه نه تنها کارآیی و ایمنی را افزایش می‌دهد، بلکه عدم تولید صدا و تعمیرات ساده‌تر نیز از مزایای آن به‌شمار می‌آید.

بهترین زمان تعویض تسمه تایم در خودروهای مختلف

در جدول زیر بهترین زمان تعویض تسمه تایمنگ برای خودروهای مختلف ذکر شده است:

در نهایت برای حفظ سلامتی و کارکرد بهینه وسیله نقلیه‌ تان، بهتر است به زمان تعویض تسمه تایم در هر خودروی خاص توجه کنید.

میزان کارکرد تسمه تایم

تسمه تایم یکی از قطعات مهم موتور خودرو است که به طور مداوم در معرض اصطکاک و سایش قرار دارد و به همین دلیل، عمر مفیدی دارد. میزان کارکرد تسمه تایم بسته به عوامل مختلفی از جمله نوع خودرو، شرایط آب و هوایی و نحوه رانندگی متفاوت است و به طور کلی، توصیه می شود که تسمه تایم هر 60 تا 70 هزار کیلومتر یا هر 5 سال، تعویض شود.

عوامل موثر بر میزان کارکرد تسمه تایم

• نوع خودرو: برخی از خودروها به دلیل استفاده از تسمه تایم با کیفیت بالاتر، عمر مفید بیشتری دارند.
• شرایط آب و هوایی: در مناطق گرمسیری، تسمه تایم زودتر فرسوده می شود.
• نحوه رانندگی: رانندگی در شرایط سخت مانند رانندگی در ترافیک یا در جاده های ناهموار، می تواند باعث فرسودگی زودرس تسمه تایم شود.

عواقب پاره شدن تسمه تایم

پاره شدن تسمه تایم می تواند عواقب جدی برای موتور خودرو داشته باشد. در بدترین حالت، پارگی تسمه تایم می تواند باعث آسیب به سوپاپ ها، پیستون ها و سرسیلندر شود. این آسیب می تواند منجر به خرابی کامل موتور شود. عواقب پارگی تسمه تایم عبارتند از:

• کج شدن سوپاپ ها: زمانی که تسمه تایم پاره می شود، میل لنگ و میل سوپاپ دیگر با هم هماهنگ نیستند. این امر می تواند باعث شود که سوپاپ ها در حالی که پیستون ها در حال بالا آمدن هستند، باز شوند. این برخورد می تواند باعث کج شدن سوپاپ ها شود.
• شکستن پیستون ها: زمانی که تسمه تایم پاره می شود، پیستون ها می توانند با سوپاپ های کج برخورد کنند. این برخورد می تواند باعث شکستن پیستون ها شود.
• خرابی سرسیلندر: زمانی که تسمه تایم پاره می شود، می تواند باعث آسیب به سرسیلندر شود. این آسیب می تواند منجر به نشت روغن یا آب شود.

علائم پارگی تسمه تایم

• صدای جیرجیر یا هر صدای دیگری از موتور
• خاموش شدن موتور در حین رانندگی
• روشن نشدن موتور
• دود کردن موتور
• کاهش قدرت موتور

اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید، باید سریعاً خودرو را به یک مکانیک ببرید.

روش های جلوگیری از پارگی تسمه تایم

• تسمه تایم را به طور منظم بررسی کنید.
• تسمه تایم را طبق توصیه های سازنده خودرو تعویض کنید.
• از تسمه تایم با کیفیت استفاده کنید.

با رعایت این نکات، می توانید از پارگی تسمه تایم و بروز مشکلات جدی برای موتور خودرو خود جلوگیری کنید.

آیا تسمه تایم تاریخ انقضا دارد؟

بله تاریخ انقضا دارد و تاریخ انقضای تسمه تایم به عوامل مختلفی از جمله نوع خودرو، شرایط آب و هوایی و نحوه رانندگی متفاوت است و به طور کلی، توصیه می شود که تسمه تایم هر 5 سال، تعویض شود اما برخی از خودروسازان توصیه می کنند که تسمه تایم هر 4 سال یا 80 هزار کیلومتر، تعویض شود که این توصیه ها بر اساس آزمایشات و تحقیقات انجام شده توسط خودروسازان است.

نتیجه گیری

تسمه تایم یا تسمه تایمنگ یکی از اجزای کلیدی موتور خودرو است که نیازمند توجه و نگهداری دقیق است. تعویض منظم تسمه تایم می‌تواند از خرابی‌های جدی و هزینه‌ بر جلوگیری کند و به عمر و عملکرد بهتر موتور کمک می‌کند. برای تعویض تسمه تایم، همیشه به دستورالعمل تولید کننده خودرو توجه کنید و نیازهای خاص خودروی خود را مدنظر قرار دهید.

ممنون که تا پایان این مقاله با عرشی بلت همراه بودید؛ امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد.